การควบคุมคุณภาพ

Quality Control

การให้นักศึกษาเข้าใจหลักการ แนวคิด และเทคนิคต่างๆ ที่ใช้ในการควบคุมและประกันคุณภาพในกระบวนการผลิตและการบริการ โดยมีเป้าหมายเพื่อปรับปรุงผลิตภัณฑ์หรือบริการให้ตรงตามความต้องการขอ'ลูกค้าและมาตรฐานที่กำหนดไว้
จุดมุ่งหมายของรายวิชา
1. ความเข้าใจเกี่ยวกับคุณภาพ ให้นักศึกษาเข้าใจความหมายของ “คุณภาพ” ทั้งในด้านการผลิตและการบริการ รวมถึงแนวคิดพื้นฐานของการควบคุมคุณภาพ
2. เรียนรู้เครื่องมือการควบคุมคุณภาพ เช่น การใช้แผนภูมิควบคุม (Control Chart), การวิเคราะห์เชิงสถิติ (Statistical Process Control), การสุ่มตัวอย่าง (Sampling), และเครื่องมือคุณภาพ 7 ชนิด (7 QC Tools)
3. สามารถประยุกต์ใช้เทคนิคการควบคุมคุณภาพในสถานการณ์จริง ฝึกให้นักศึกษาสามารถวิเคราะห์ปัญหาคุณภาพ และนำเสนอแนวทางในการแก้ไขหรือปรับปรุงกระบวนการผลิต
4. ส่งเสริมความตระหนักรู้เรื่องคุณภาพและความสำคัญต่อองค์กร เพื่อให้นักศึกษาตระหนักถึงผลกระทบของคุณภาพต่อความพึงพอใจของลูกค้า ต้นทุน และภาพลักษณ์ขององค์กร
5. พัฒนาทักษะในการทำงานเป็นทีมและการแก้ปัญหา โดยการใช้กิจกรรมกลุ่ม เช่น การวิเคราะห์กรณีศึกษา หรือโครงการปรับปรุงคุณภาพ
 
1. เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและมาตรฐานคุณภาพในปัจจุบัน อัปเดตเนื้อหาให้ทันสมัย เช่น การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์คุณภาพในกระบวนการผลิต
2. เพื่อเพิ่มความสามารถของนักศึกษาในการวิเคราะห์และแก้ปัญหาคุณภาพอย่างมีประสิทธิภาพ เน้นการฝึกปฏิบัติ การวิเคราะห์ข้อมูลจริง และกรณีศึกษาจากสถานประกอบการ
3. เพื่อสอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานและภาคอุตสาหกรรม ปรับเนื้อหาให้ครอบคลุมเครื่องมือและระบบคุณภาพที่นิยมใช้ในสถานประกอบการ เช่น ISO, Six Sigma, Lean
4. เพื่อพัฒนาทักษะเชิงบูรณาการทั้งด้านวิชาการและด้านปฏิบัติ ส่งเสริมการเรียนรู้แบบ Active Learning เช่น การทำโครงการควบคุมคุณภาพในกลุ่ม
5. เพื่อส่งเสริมทักษะการทำงานเป็นทีม การคิดเชิงระบบ และการสื่อสารเชิงเทคนิค เตรียมนักศึกษาให้สามารถทำงานในสภาพแวดล้อมจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ
6. เพื่อปรับปรุงรูปแบบการวัดและประเมินผลให้ครอบคลุมทั้งด้านความรู้ ความสามารถ และเจตคติ ใช้เกณฑ์การประเมินแบบหลากหลาย เช่น รายงานโครงการ แบบทดสอบปลายภาค การประเมินจากการนำเสนอผลงาน
 
ศึกษาเกี่ยวกับการควบคุมคุณภาพของระบบการผลิต สามารถเลือกใช้เครื่องมือใน การควบคุมคุณภาพทั้ง 7 อย่างได้อย่างเหมาะสม ศึกษาการสร้างแผนภูมิควบคุมคุณภาพ กิจกรรมกลุ่มสร้างคุณภาพ การกำหนดแผนการสุ่มตัวอย่างเพื่อสร้างมาตรฐานคุณภาพให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการมีระบบคุณภาพ ความเชื่อถือได้ และการประกันคุณภาพผลิตภัณฑ์
3
1. แสดงออกซี่งจิตสำนึกสาธารณะ และตระหนักในคุณค่าของคุณธรรมจริยธรรมจรรยาบรรณทางวิชาการและวิชาชีพครู ที่เสริมสร้างการพัฒนาที่ยั่งยืน
2. สามารถจัดการและคิดแล้ปัญหาทางคุณธรรมจริยธรรม จรรยาบรรณวิชาชีพครู
3. แสดงออกซี่งการมีวินัย ขยัน อดทน เสียสละ ตรงต่อเวลา ความรับผิดชอบต่อตนเอง สังคมและสิ่งแวดล้อม และเป็นแบบอย่างที่ดี
4. เคารพสิทธิและรับฟิงความคิดเห็นของผู้อื่น รวมทั้งเคารพในคุณค่าและคักดี้ศรีของความเป็นมนุษย์
1. สอดแทรกตัวอย่างให้เห็นหน้าที่ความรับผิดชอบของอาชีพวิศวกร และผลกระทบที่จะเกิดขึ้นหากไม่ปฏิบัติตาม
2. สอดแทรกแนวคิดเรื่องระเบียบวินัย เคารพระเบียบ ข้อบังคับ เช่น การตรงต่อเวลา มารยาทการใช้อุปกรณ์ การเป็นผู้ฟังที่ดี เป็นต้น
3. ปลูกฝังให้ตระหนักถึงความซื่อสัตย์ กำหนดบทลงโทษ และผลกระทบต่อตนเอง สังคม จากพฤติกรรมดังกล่าว
1. พฤติกรรมการเข้าเรียน และส่งงานที่ได้รับมอบหมายตามขอบเขตที่ให้และตรงเวลา
2. สังเกตพฤติกรรมต่างๆ ของนักศึกษาที่เกิดระหว่างการทดลองใช้วิธีการสอนในข้อข้างต้นว่าเป็นไปตามคาดหมายไว้หรือไม่ ถ้าไม่เป็นไปตามที่คาดหมายก็อาจเปลี่ยนสถานการณ์ให้เหมาะสมมากขึ้น
1. มีความรอบรู้ในด้านความรู้ทั่วไป วิชาชีพครู และวิชาชีพเฉพาะ อย่างกว้างขวางลึกซึ้ง และเป็นระบบ
2. สามารถติดตามความก้าวหน้าทางวิชาการและเทคโนโลยีในสาขาวิชาชีพเฉพาะรวมทั้งคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และประเมินค่าองค์ความรู้ด้วยวิธีการที่เหมาะสม รวมทั้งตระหนักถึงความสำคัญของงานวิจัยเพื่อต่อยอดองค์ความรู้
3. สามารถนำหลักการและทฤษฎีในองค์ความรู้ที่ได้ศึกษาไปบูรณาการข้ามศาสตร์และบูรณาการกับโลกแห่งความเป็นจริงได้อย่างเหมาะสม
1. บรรยาย อภิปราย การทำงานกลุ่ม การนำเสนอรายงาน การวิเคราะห์กรณีศึกษา และมอบหมายให้ค้นหาบทความ ข้อมูลที่เกี่ยวข้องในปัจจุบัน โดยนำมาสรุปและนำเสนอ
1. ทดสอบย่อย สอบกลางภาค สอบปลายภาค ด้วยข้อสอบที่เน้นการวัดหลักการและทฤษฏี
2. ประเมินจากงานที่มอบหมายให้ไปค้นคว้า
1. มีจินตนาการในการใช้ข้อมูลประกอบการตัดสินใจและแล้ปัญหาที่มีความสลับซับซ้อนในการประยุกต์ความรู้ทางด้านวิชาการและวิชาชีพ เพื่อพัฒนานวัตกรรม
2. มีทักษะในการเป็นผู้นำความรู้เพื่อการสืบด้นข้อมูล วินิจฉัย วิเคราะห์และสรุปประเด็นของสารสนเทศอย่างมีวิจารณญาณและเป็นระบบ
1. การมอบให้นักศึกษาทำโครงงานพิเศษ ที่ให้วิเคราะห์และแก้ไขปัญหา แล้วนำเสนอผลงาน
2. อภิปรายกลุ่ม
3. วิเคราะห์กรณีศึกษา ในการนำเทคโนโลยีสารสนเทศที่เหมาะสม
4. การสะท้อนแนวคิดจากการประพฤติ
1. สอบกลางภาคและปลายภาค โดยเน้นข้อสอบที่มีการวิเคราะห์สถานการณ์ หรือวิเคราะห์แนวคิดในการประยุกต์ใช้
2. วัดผลจากการประเมินผลงานที่มอบหมาย
3.สังเกตพฤติกรรมการแก้ไขปัญหา
1. แสดงออกถึงการมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี สามารถรับรู้ความรู้สึกของผู้อื่น และมีวุฒิภาวะทางอารมณ์
2. แสดงออกถึงการมีภาวะความเป็นผู้นำและผู้ตามที่สามารถคิดริเริ่มสร้างสรรค์ในการแกไขสถานการณ์ต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีความรับผิดชอบต่อตนเองและส่วนรวม
3. สามารถวางตัวได้อย่างเหมาะสมตามบทบาท หน้าที่ การทำงานเป็นทีม ช่วยเหลือและเอื้อต่อการแกไขข้อขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์
4. สามารถวางแผนและรับผิดชอบในการพัฒนาการเรียนรู้เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการทำงาน และมีจิตสำนึกต่อสังคมด้านการนำความรู้ในศาสตร์มาช่วยเหลือได้อย่างเหมาะสม
1. จัดกิจกรรมกลุ่มในการวิเคราะห์กรณีศึกษา
2. มอบหมายงานรายกลุ่มและรายบุคคล เช่น การค้นคว้าความก้าวล้ำของเทคโนโลยี การนำตัวอย่างการใช้การศึกษางาน หรือ อ่านบทความที่เกี่ยวข้องกับรายวิชา
3. การนำเสนอรายงาน
1. ประเมินจากรายงานที่นำเสนอ พฤติกรรมการทำงานเป็นทีม
2. ประเมินจากรายงานการศึกษาด้วยตนเอง
1. มีทักษะในการเลือกใช้วิธีการและเครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูล ข่าวสารทั้งที่เป็นตัวเลขเซิงสถิติ คณิตศาสตร์ ภาษาพูดและภาษาเขียน อันมีผลทำให้สามารถเช้าใจองค์ความรู้หรือประเด็นป้ญหาได้อย่างรวดเร็ว
2. สามารถใช้ดุลยพินิจในการสืบด้น วิเคราะห์ ประมวลผล แปลความหมายและประยุกติใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อแกไฃปีญหาอย่างเหมาะสม
3. สามารถสนทนา เขียน และนำเสนอทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศเพื่อสื่อสารกับกลุ่มคนที่หลากหลายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
1. มอบหมายงานให้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง จากเว็บไซต์สื่อการสอน E- Learning และทำรายงานโดยเน้นการนำตัวเลข หรือมีสถิติอ้างอิง จากแหล่งที่มาข้อมูลที่น่าเชื่อถือ
2. นำเสนอโดยใช้รูปแบบและเทคโนโลยีที่เหมาะสม
1. ประเมินจากรายงาน และรูปแบบการนำเสนอด้วยสื่อเทคโนโลยี
2. ประเมินจากการมีส่วนร่วมในการอภิปรายและวิธีการอภิปราย
1. แสดงออกถึงการมีทักษะในการจัดการเรียนรู้ด้านการปฏิบัติงานในวิชาชีพเฉพาะ วิชาชีพครู การบริหารจัดการในด้านเวลา เครื่องมือ อุปกรณ์และวิธีการที่มีรูปแบบหลากหลายอย่างบูรณาการและสร้างสรรค์
2. แสดงออกถึงการมีทักษะในการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการสอน รวมถึงประยุกต์วิธีการสอนได้อย่างบูรณาการที่เหมาะสมกับเนื้อหาและสภาพของกลุ่มผู้เรียนที่หลากหลายอย่างมีนวัตกรรม
1. นำความรู้ไปใช้สนับสนุนการทำโครงงานของนักศึกษา
2. การออกไปปฏิบัติประสบการณ์วิชาชีพครู ในรายวิชาที่เกี่ยวข้อง
1. ประเมินจากความสำเร็จของโครงงานนักศึกษา
2. ประเมินจากการออกไปปฏิบัติประสบการณ์วิชาชีพครูของนักศึกษา
แผนที่แสดงการกระจายความรับผิดชอบมาตรฐานผลการเรียนรู้จากหลักสู่รายวิชา (Curriculum Mapping)
กลุ่มวิชา 1. คุณธรรม จริยธรรม 2. ความรู้ 3. ทักษะทางปัญญา 4. ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ 5. ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสารและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 6. ทักษะการจัดการเรียนรู้
ลำดับ รหัสวิชา ชื่อวิชา 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.1 3.2 3.3 4.1 4.2 4.3 4.4 5.1 5.2 5.3 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5
1 TEDIE907 การควบคุมคุณภาพ
กิจกรรมที่ ผลการเรียนรู้ * วิธีการประเมินผลนักศึกษา สัปดาห์ที่ประเมิน สัดส่วนของการประเมินผล
1 ด้านคุณธรรมจริยธรรม (ตรงต่อเวลา มีวินัย ซื่อสัตย์ รับผิดชอบต่องานและส่วนรวม) จิตพิสัย (ความรับผิดชอบ ความมีวินัย) การสังเกตพฤติกรรม การเข้าเรียน ตรงเวลา การส่งงาน ต่อเนื่อง 1-7 และ 9-16 10
2 ด้านความรู้ (เข้าใจแนวคิด/ทฤษฎีด้านการควบคุมคุณภาพ เครื่องมือ และมาตรฐานคุณภาพ) สอบกลางภาค/ปลายภาค และ รายงานการศึกษามาตรฐานคุณภาพ (ISO, QA) 8/7 และ 12-13 40
3 ด้านทักษะทางปัญญา (คิดวิเคราะห์เหตุผล ใช้เครื่องมือควบคุมคุณภาพในสถานการณ์จริง) แบบฝึกหัด 7 QC Tools และแผนภูมิควบคุม (วิเคราะห์ข้อมูลและเลือกเครื่องมือที่เหมาะสม) / แบบฝึกการวางแผนการสุ่มตัวอย่าง (ตรวจผลงาน + วิเคราะห์ตัวอย่าง ) / วิเคราะห์ต้นทุนคุณภาพจากกรณีศึกษา (สรุปและอภิปรายเชิงวิเคราะห์) 3-7 / 11 /14 30
4 ด้านทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ (ทำงานเป็นทีม แบ่งบทบาทและแสดงความรับผิดชอบในกลุ่ม) รายงานและกิจกรรมกลุ่ม QCC/5ส (สังเกตพฤติกรรมการมีส่วนร่วม การนำเสนอผลงานกลุ่ม) 15 10
5 ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ (ใช้โปรแกรมหรือเครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูล) แบบฝึกวิเคราะห์แผนภูมิควบคุม (ฝึกใช้โปรแกรม Excel/SPC Software) 10 10
6 ทักษะการจัดการเรียนรู้ (แสวงหาความรู้ด้วยตนเอง สรุปข้อมูลเป็นระบบ) รายงานสรุปมาตรฐาน ISO / QA / Reliability (ตรวจรูปแบบและความถูกต้องของเนื้อหา) 13 รวมกับกิจกรรมที่ 2
1. สมชาย หอมลออ. (2561). การควบคุมคุณภาพสถิติ (Statistical Quality Control). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
2. ทนง โคตรชมพู. (2562). การควบคุมคุณภาพและการประกันคุณภาพ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ซีเอ็ดยูเคชั่น.
3. วีระศักดิ์ ทองไทย. (2557). การควบคุมคุณภาพในอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.
4. ณรงค์ บุญมี. (2560). 7 QC Tools: เครื่องมือควบคุมคุณภาพสำหรับปรับปรุงงาน. กรุงเทพฯ: วี.พี. อินเตอร์พริ้นท์.
 
1. เอกสาร ISO 9001 เวอร์ชันล่าสุด (บางส่วน)
2. ตัวอย่างฟอร์มการตรวจสอบคุณภาพ
3. เอกสารอธิบายระบบสุ่มตัวอย่าง (Acceptance Sampling Plans)
 
1. หัวข้อสำคัญที่ต้องเรียนรู้
1.1 แนวคิดคุณภาพและการควบคุมคุณภาพ
1.2 เครื่องมือควบคุมคุณภาพ 7 ชนิด (7 QC Tools)
1.3 การใช้แผนภูมิควบคุมคุณภาพ (Control Chart)
1.4 การสุ่มตัวอย่างเพื่อการยอมรับ (Acceptance Sampling)
1.5 การประกันคุณภาพ (Quality Assurance)
1.6 ระบบมาตรฐาน ISO และความเชื่อถือได้ (Reliability)
2. ทักษะที่ควรพัฒนา
2.1 การวิเคราะห์ข้อมูลคุณภาพ
2.2 การทำงานเป็นกลุ่มในการแก้ปัญหา (QCC)
2.3 การใช้โปรแกรม Excel หรือ SPC Software
2.4 การเขียนรายงานสรุปผลและนำเสนอข้อมูลเชิงเทคนิค
3. เว็บไซต์และแหล่งเรียนรู้ออนไลน์
3.1 ASQ (American Society for Quality) – บทความและหลักสูตรเกี่ยวกับคุณภาพ
3.2 NIST.gov – เอกสารเทคนิคและมาตรฐานสากล
3.3 Statgraphics.com – ซอฟต์แวร์สำหรับ SPC
3.4 Khan Academy – Statistics – เสริมพื้นฐานสถิติ
 
 
1. มีการใช้แบบสอบถามความคิดเห็นของนักศึกษาหลังจบรายวิชา เช่น แบบฟอร์มของมหาวิทยาลัย (แบบ ส1)
2. แบบสอบถามครอบคลุมหัวข้อ:
2.1 ความชัดเจนของเนื้อหา
2.2 ประโยชน์ที่ได้รับจากรายวิชา
2.3 วิธีการสอนและการวัดผลที่เหมาะสม
3. มีการเปิดเวทีสะท้อนความคิดเห็น (Feedback Session) ช่วงท้ายภาคเรียน เพื่อให้นักศึกษาเสนอแนะแบบเปิด
เป้าหมาย: ให้นักศึกษามีส่วนร่วมในการพัฒนารายวิชา และสะท้อนมุมมองผู้เรียนต่อเนื้อหาและวิธีการสอน
1. มีการประเมินโดยนักศึกษา (Student Evaluation of Teaching – SET)
2. การสังเกตโดยหัวหน้าภาควิชาหรือคณะกรรมการ QA
3. การประเมินตนเองของผู้สอน (Self-Evaluation)
4. การตรวจสอบความสอดคล้องระหว่างแผนการสอนกับการสอนจริง (Teaching Audit)
เป้าหมาย: เพื่อพัฒนาวิธีการสอนให้มีประสิทธิภาพ และสอดคล้องกับผลลัพธ์การเรียนรู้
1. ปรับกิจกรรมการเรียนรู้ให้เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Student-Centered Learning)
2. เพิ่มกิจกรรมแบบปฏิบัติการและกรณีศึกษา เช่น การใช้ QCC, การสร้างแผนภูมิควบคุมจริง
3. ปรับการใช้เทคโนโลยี เช่น การใช้ Excel, Google Sheets, โปรแกรมวิเคราะห์ SPC
4. นำข้อเสนอแนะจากนักศึกษาในปีการศึกษาก่อนมาพิจารณาปรับโครงสร้างหรือวิธีสอนบางหัวข้อ
ตัวอย่าง: ปีที่ผ่านมา นักศึกษาต้องการฝึกใช้โปรแกรมมากขึ้น → ปีนี้เพิ่ม workshop Excel สร้าง Control Chart
1. ใช้วิธีการทวนสอบภายในโดยคณาจารย์ในหลักสูตร (Internal Verification) การพิจารณา:
1.1 ความเหมาะสมของข้อสอบ/แบบฝึกหัด
1.2 สัดส่วนคะแนนและเกณฑ์การให้คะแนน
1.3 ความสอดคล้องกับ CLO (Course Learning Outcomes)
2. จัดประชุมร่วมกับผู้สอนรายวิชาอื่นที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ผลสัมฤทธิ์มีความเท่าเทียมกัน
เป้าหมาย: ให้ผลการเรียนสะท้อนความสามารถจริง และได้มาตรฐานเทียบเท่าระดับหลักสูตร
1. ทบทวนหลังจบภาคเรียน โดยคณะกรรมการวิชาการหรือผู้สอนร่วมกัน
2. วิเคราะห์ผลการเรียนของนักศึกษา เทียบกับเกณฑ์ที่ตั้งไว้
3. วิเคราะห์ความสอดคล้องของผลสัมฤทธิ์กับผลการประเมินจากนักศึกษา
4. วางแผนปรับปรุงใน 3 ด้าน:
4.1 เนื้อหา (เช่น เพิ่ม/ลดหัวข้อ)
4.2 วิธีสอน (เพิ่มกิจกรรมกลุ่ม/สื่อ)
4.3 การวัดผล (ปรับน้ำหนักคะแนนหรือรูปแบบการประเมิน)
เครื่องมือสนับสนุน: รายงานผลการประเมินรายวิชา (Course Report), รายงานผลการทวนสอบ, Feedback นักศึกษา