ความเป็นผู้ประกอบการสำหรับการพัฒนาธุรกิจคอมพิวเตอร์

Entrepreneurship for Computer Business Development

รายวิชานี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้นักศึกษาเข้าใจหลักการและกระบวนการในการเป็นผู้ประกอบการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร์ โดยเน้นการเรียนรู้ผ่านเครื่องมือและแนวคิดทางธุรกิจสมัยใหม่ ได้แก่ แผนผังคุณค่าที่เสนอ (Value Proposition Canvas), แบบจำลองธุรกิจ (Business Model Canvas), การคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking), แผนประเมินเทคโนโลยี (Technology Evaluation Canvas) และแนวคิดการสอดคล้องของผลิตภัณฑ์กับตลาด (Product-Market Fit) เพื่อให้นักศึกษาสามารถออกแบบแนวคิดธุรกิจ พัฒนาแบบจำลองธุรกิจต้นแบบ และประเมินศักยภาพของเทคโนโลยีที่นำมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นักศึกษาจะได้รับการฝึกฝนให้สามารถวิเคราะห์ปัญหา หรือความต้องการของผู้ใช้งาน ออกแบบผลิตภัณฑ์หรือบริการที่ตอบโจทย์ตรงตามความต้องการของตลาด และสามารถนำเสนอแนวคิดธุรกิจต่อผู้มีส่วนเกี่ยวข้องได้อย่างเป็นระบบ โดยมีเป้าหมายเพื่อให้นักศึกษาสามารถพัฒนาแนวคิดธุรกิจต้นแบบที่มีศักยภาพในการต่อยอดเชิงพาณิชย์ได้หลังจากสำเร็จการศึกษาในรายวิชานี้
1. เพื่อปรับปรุงเนื้อหารายวิชาให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมและบริบทของการประกอบธุรกิจด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร์ในยุคปัจจุบัน
2. เพื่อส่งเสริมให้นักศึกษามีทักษะในการคิดเชิงออกแบบ การวิเคราะห์ความต้องการของผู้ใช้งาน และการพัฒนาแนวคิดธุรกิจที่สามารถนำไปสู่การสร้างนวัตกรรมได้อย่างเป็นรูปธรรม
3. เพื่อบูรณาการเครื่องมือทางธุรกิจที่ทันสมัย ได้แก่ แผนผังคุณค่าที่เสนอ (Value Proposition Canvas), แบบจำลองธุรกิจ (Business Model Canvas), แผนประเมินเทคโนโลยี (Technology Evaluation Canvas) และแนวคิดการสอดคล้องของผลิตภัณฑ์กับตลาด (Product-Market Fit) เข้ากับกระบวนการเรียนรู้เชิงปฏิบัติ
4. เพื่อพัฒนาทักษะของนักศึกษาในการทำงานเป็นทีม การสื่อสาร และการนำเสนอแนวคิดทางธุรกิจอย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการประเมินความเป็นไปได้ของโครงการธุรกิจ
5. เพื่อเตรียมความพร้อมให้นักศึกษาสามารถเริ่มต้นธุรกิจ หรือมีความสามารถในการร่วมพัฒนาโครงการเทคโนโลยีกับภาคอุตสาหกรรมได้หลังจากสำเร็จการศึกษา
ศึกษาความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการเป็นผู้ประกอบการในธุรกิจเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร์ การวิเคราะห์ปัญหาและความต้องการของผู้ใช้งาน การสร้างแนวคิดผลิตภัณฑ์หรือบริการที่ตอบโจทย์ตลาด การประเมินคุณค่าที่นำเสนอโดยใช้เครื่องมือ Value Proposition Canvas การออกแบบแบบจำลองธุรกิจด้วย Business Model Canvas การประยุกต์ใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้นแบบ การประเมินศักยภาพของเทคโนโลยีผ่านเครื่องมือ Technology Evaluation Canvas และการวิเคราะห์ความสอดคล้องระหว่างผลิตภัณฑ์กับตลาด (Product-Market Fit) โดยเน้นการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมเชิงปฏิบัติ การทำงานเป็นทีม และการนำเสนอแนวคิดธุรกิจอย่างเป็นระบบ เพื่อพัฒนาศักยภาพของนักศึกษาในการสร้างสรรค์แนวคิดธุรกิจต้นแบบที่สามารถต่อยอดสู่การดำเนินธุรกิจจริงได้ในอนาคต
อาจารย์ประจำรายวิชา แจ้งกำหนดการ ประกาศเวลาให้คำปรึกษาไม่ต่ำกว่า 1 ชั่วโมง / สัปดาห์ ในทุกวันพุธของทุกสัปดาห์ หรือสามารถสอบถามผ่านกลุ่มปิดในเครือข่ายสังคมออนไลน์ในแพลตฟอร์ม ได้แก่ Facebook และ Line ของกลุ่มวิชาในภาคการศึกษานั้นๆ
1. มีจิตสำนึกสาธารณะและตระหนักในคุณค่าของคุณธรรม จริยธรรม 2. มีจรรยาบรรณทางวิชาการหรือวิชาชีพ 3. มีวินัย ขยัน อดทน ตรงต่อเวลาและความรับผิดชอบต่อตนเอง สังคมและสิ่งแวดล้อม 4. เคารพสิทธิในคุณค่าและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์
บรรยายและชมวิดิทัศน์
การสังเกตและแบบทดสอบ
1. เข้าใจหลักการและแนวคิดพื้นฐานของการเป็นผู้ประกอบการในธุรกิจเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร์
2. อธิบายแนวคิดและกระบวนการของ Design Thinking, Value Proposition Canvas, Business Model Canvas, Technology Evaluation Canvas และ Product-Market Fit ได้อย่างถูกต้อง
3.  เข้าใจความเชื่อมโยงระหว่างผลิตภัณฑ์ บริการ ผู้ใช้ เทคโนโลยี และตลาดเป้าหมายในบริบทของธุรกิจ
บรรยายพร้อมยกตัวอย่างกรณีศึกษา / ถาม-ตอบในชั้นเรียน / ศึกษาเอกสารเพิ่มเติม
การสอบวัดผลกลางภาคและปลายภาค / การตอบคำถามในชั้นเรียน
1. วิเคราะห์ปัญหาและความต้องการของผู้ใช้งานหรือกลุ่มเป้าหมาย
2. คิดเชิงวิเคราะห์และสังเคราะห์เพื่อนำเสนอแนวคิดผลิตภัณฑ์หรือบริการที่มีคุณค่า
3. ประเมินความเหมาะสมของโมเดลธุรกิจและเทคโนโลยีที่ใช้ในการพัฒนาโครงกา
การเรียนรู้เชิงปฏิบัติ / การฝึกวิเคราะห์เครื่องมือผ่านกรณีศึกษา / การทำแบบฝึกหัดกลุ่ม
แบบฝึกหัดรายสัปดาห์ / แบบทดสอบย่อย / การนำเสนอผลวิเคราะห์
1. ทำงานร่วมกับผู้อื่นในลักษณะของทีมได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2. รับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากผู้อื่นเพื่อนำไปปรับปรุงแนวคิดธุรกิจ
3. แสดงความรับผิดชอบต่องานที่ได้รับมอบหมายและบทบาทหน้าที่ภายในทีม
การทำกิจกรรมกลุ่มอย่างต่อเนื่อง / การแบ่งบทบาทหน้าที่ / การสะท้อนผลการทำงานในทีม
การประเมินตนเองและเพื่อนร่วมทีม / การสังเกตพฤติกรรมในการทำงานกลุ่ม
1. สื่อสารและนำเสนอแนวคิดธุรกิจอย่างชัดเจนและมีประสิทธิภาพ ทั้งในรูปแบบเอกสาร ภาพนิ่ง และการพูด
2. ใช้เครื่องมือดิจิทัลในการออกแบบและนำเสนอ Business Model และการวิเคราะห์ตลาด
3. ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการรวบรวม วิเคราะห์ และจัดการข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาธุรกิจ
การใช้เครื่องมือดิจิทัลในการสร้างสื่อ / การฝึกนำเสนอด้วยสื่อ PowerPoint, Canva
การประเมินจากการนำเสนอผลงาน / การออกแบบสื่อประกอบการสื่อสารทางธุรกิจ
1. สามารถใช้เครื่องมือวิเคราะห์และออกแบบธุรกิจได้อย่างถูกต้องและเป็นรูปธรรม
2. สามารถสร้างและนำเสนอแบบจำลองธุรกิจต้นแบบได้อย่างเป็นรูปธรรม พร้อมใช้เทคโนโลยีดิจิทัลสนับสนุนการสื่อสาร
3. สามารถดำเนินกระบวนการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) ได้ครบขั้นตอนและนำไปใช้กับปัญหาจริง
การเรียนรู้ผ่านการจำลองสถานการณ์ / การวิเคราะห์เคสจริง / การลงพื้นที่หรือสัมภาษณ์ผู้ใช้
การประเมินจากกระบวนการทำงาน / การจัดทำรายงานผล Design Thinking / การสะท้อนตนเองและทีม
แผนที่แสดงการกระจายความรับผิดชอบมาตรฐานผลการเรียนรู้จากหลักสู่รายวิชา (Curriculum Mapping)
กลุ่มวิชา ด้านคุณธรรม จริยธรรม ด้านความรู้ ด้านทักษะทางปัญญา ด้านทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ ด้านทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
ลำดับ รหัสวิชา ชื่อวิชา 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4
1 BSCCS106 ความเป็นผู้ประกอบการสำหรับการพัฒนาธุรกิจคอมพิวเตอร์
กิจกรรมที่ ผลการเรียนรู้ * วิธีการประเมินผลนักศึกษา สัปดาห์ที่ประเมิน สัดส่วนของการประเมินผล
1 1.2 การเข้าชั้นเรียน การส่งงานตรงเวลา ตลอดภาคการศึกษา 5
2 1.2, 4.4, 5.1, 5.4 การมีส่วนร่วมในชั้นเรียนการแสดงความคิดเห็น ประเมินจากพฤติกรรมขณะทำกิจกรรมในชั้นเรียน ตลอดภาคการศึกษา 5
3 2.1, 2.3, 2.7, 3.4 การสอบกลางภาค การสอบปลายภาค 8, 16 60
4 4.4, 5.1, 5.4 ผลงานที่ได้รับมอบหมาย 5, 9 20
5 2.1, 2.3, 2.7 การสอบย่อย 5, 6, 8, 13, 16 10
1. Osterwalder, A., & Pigneur, Y. (2010). Business Model Generation: A Handbook for Visionaries, Game Changers, and Challengers. Wiley.
2. Osterwalder, A., Pigneur, Y., Bernarda, G., & Smith, A. (2014). Value Proposition Design: How to Create Products and Services Customers Want. Wiley.
3. Brown, T. (2009). Change by Design: How Design Thinking Creates New Alternatives for Business and Society. Harvard Business Press.
4. รุ่งโรจน์ ตันเจริญ. (2562). Business Model Canvas & Value Proposition Canvas: เครื่องมือวิเคราะห์ธุรกิจฉบับจับต้องได้. สำนักพิมพ์ Think Beyond.
5. Blank, S. (2013). Why the Lean Start-Up Changes Everything. Harvard Business Review.
6. Ries, E. (2011). The Lean Startup: How Today's Entrepreneurs Use Continuous Innovation to Create Radically Successful Businesses. Crown Business.
1. Strategyzer.com. เว็บไซต์ที่ให้แหล่งความรู้ เครื่องมือ และตัวอย่างการใช้งาน Value Proposition Canvas และ BMC อย่างครบถ้วน (ออนไลน์) https://www.strategyzer.com
2. IDEO.org Design Kit, คู่มือออนไลน์เกี่ยวกับ Design Thinking และเครื่องมือที่ใช้ในกระบวนการ  (ออนไลน์) https://www.designkit.org
การประเมินผ่านแบบสอบถามหลังเรียน (End-of-course Survey)
รายละเอียด: จัดทำแบบสอบถามที่ให้นักศึกษาแสดงความเห็นเกี่ยวกับเนื้อหา วิธีการสอน ความยากง่ายของรายวิชา การมีส่วนร่วมในชั้นเรียน และประโยชน์ที่ได้รับ
ประเด็นหลักที่สอบถาม:
1. ความชัดเจนของจุดมุ่งหมายและวัตถุประสงค์ของรายวิชา
2. ความเหมาะสมของเนื้อหาและกิจกรรมการเรียนรู้
3. ความสามารถในการประยุกต์ใช้ความรู้ในสถานการณ์จริง
4. ความพึงพอใจต่อผู้สอน (ด้านการอธิบาย การสนับสนุน การใช้เทคโนโลยีการสอน)
 
การประเมินแบบกลุ่ม (Group Feedback Session)
รายละเอียด: เชิญนักศึกษาร่วมให้ข้อเสนอแนะในรูปแบบการสนทนากลุ่ม (Focus Group) หลังจบรายวิชา
เป้าหมาย: เพื่อเก็บข้อเสนอแนะเชิงลึกเกี่ยวกับกิจกรรม/เครื่องมือ/รูปแบบการสอนที่ใช้ตลอดทั้งภาคเรียน
 
การนำข้อเสนอแนะไปปรับปรุง (Feedback Loop)
รายละเอียด: นำข้อมูลจากทุกกลยุทธ์ไปวิเคราะห์ และปรับปรุงการจัดการเรียนการสอนในภาคการศึกษาถัดไป พร้อมแสดงให้นักศึกษาเห็นว่า "เสียงของพวกเขา" ถูกนำไปใช้จริง
การประเมินตนเองของผู้สอน (Self-assessment)
รายละเอียด: ผู้สอนทบทวนวิธีการสอนของตนเองเป็นระยะ โดยพิจารณาจากการมีส่วนร่วมของนักศึกษา ความเข้าใจในเนื้อหา และผลลัพธ์การเรียนรู้
เครื่องมือ:
1. แบบฟอร์มประเมินตนเอง
2. บันทึกสะท้อนการสอน (Teaching Log / Reflection Journal)
 
การประเมินโดยนักศึกษา (Student Evaluation of Teaching)
รายละเอียด: ให้นักศึกษาแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการสอนของอาจารย์ทั้งในด้านเนื้อหา วิธีการจัดการเรียนรู้ การสื่อสาร การใช้สื่อ และการสนับสนุนการเรียนรู้
เครื่องมือ:
1. แบบสอบถามการประเมินผู้สอน (มักใช้ของมหาวิทยาลัย)
2. การสัมภาษณ์ หรือแบบสะท้อนความคิดเห็นแบบปลายเปิด
 
การประเมินจากผลสัมฤทธิ์ของนักศึกษา (Outcome-based Evaluation)
รายละเอียด: วิเคราะห์ผลการเรียนรู้ของนักศึกษาจากคะแนน การส่งงาน และผลงานกลุ่ม เพื่อสะท้อนถึงประสิทธิภาพของการสอน
1. อัตราการส่งงานครบ
2. คะแนนเฉลี่ยรายกิจกรรม
3. คุณภาพของผลงาน Pitching Project
 
การสังเกตการณ์สอน (Peer/Administrative Observation)
รายละเอียด: ให้อาจารย์หรือหัวหน้าภาควิชาร่วมเข้าสังเกตการสอนในชั้นเรียนเพื่อให้ข้อเสนอแนะอย่างสร้างสรรค์
เป้าหมาย: เพื่อพัฒนาวิธีการสอนให้เหมาะสมกับผู้เรียนมากขึ้น
1. ปรับปรุงวิธีการจัดการเรียนรู้ให้เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Student-Centered Learning)
1.1 จัดกิจกรรมแบบ Workshop และ Project-based Learning เพื่อให้นักศึกษาได้ลงมือปฏิบัติจริง
1.2 ส่งเสริมการทำงานกลุ่ม การระดมสมอง และการเรียนรู้จากเพื่อนร่วมทีม
 
2. เสริมกิจกรรมการเรียนรู้เชิงปฏิบัติ
2.1 ให้นักศึกษาเรียนรู้ผ่านการใช้เครื่องมือจริง
2.2 มีการจำลองสถานการณ์จริง (Business Pitching, Customer Interview Simulation) เพื่อฝึกคิดและนำเสนอแบบผู้ประกอบการ
 
3. ใช้เทคโนโลยีการเรียนการสอนอย่างเหมาะสม
3.1 นำแพลตฟอร์มออนไลน์มาใช้ประกอบการเรียน
3.2 จัดทำวิดีโอสรุปบทเรียน และคลิปเสริมความเข้าใจให้เรียนรู้ซ้ำได้
 
4. พัฒนาการประเมินผลให้สอดคล้องกับผลลัพธ์การเรียนรู้
4.1 ใช้เกณฑ์การประเมินแบบรูบริก (Rubric) เพื่อประเมินความคิดสร้างสรรค์ ความสามารถในการวิเคราะห์ และการทำงานเป็นทีม
4.2 มีการประเมินจากผลงานและกระบวนการ ไม่ใช่เฉพาะผลลัพธ์สุดท้าย
เพื่อประกันคุณภาพการศึกษาและตรวจสอบความสอดคล้องของผลสัมฤทธิ์ของนักศึกษากับผลการเรียนรู้ที่คาดหวังของรายวิชา จึงมีการดำเนิน กระบวนการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธิ์ ดังต่อไปนี้:
1. การทวนสอบโดยคณะกรรมการผู้สอน (Internal Verification by Teaching Team)
มีการประชุมร่วมระหว่างผู้สอนภายในรายวิชาเพื่อทบทวน
1. แผนการสอน
2. วิธีการประเมินผล
3. เกณฑ์การให้คะแนน
ดำเนินการเปรียบเทียบผลงานของนักศึกษาระดับ ดี / พอใช้ / ต้องปรับปรุง เพื่อประเมินความเป็นธรรมและความสอดคล้องของการให้คะแนน

2. การทวนสอบโดยผู้ทรงคุณวุฒิภายนอก (External Verification)
เชิญอาจารย์ผู้สอนรายวิชาที่มีประสบการณ์จากสถาบันอื่น หรือผู้เชี่ยวชาญด้านการเป็นผู้ประกอบการ/นวัตกรรมเทคโนโลยี มาทบทวน
1. ข้อสอบ
2. โจทย์โครงงาน
3. เกณฑ์ประเมิน Pitching
4. ผลงานนักศึกษาตัวอย่าง
เพื่อตรวจสอบว่า ระดับความยากง่ายเหมาะสมหรือไม่ และผลลัพธ์สะท้อนการเรียนรู้จริงหรือไม่

3. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์กับผลการเรียนรู้ (CLO – Course Learning Outcomes)
1. วิเคราะห์คะแนนของนักศึกษารายกิจกรรม/รายงาน/โครงงาน
2. เปรียบเทียบกับ CLO ที่ระบุไว้ เช่น:
2.1 CLO1: นักศึกษาสามารถใช้เครื่องมือวิเคราะห์โมเดลธุรกิจได้
2.2 CLO2: นักศึกษาสามารถออกแบบแนวคิดธุรกิจที่ตอบโจทย์ตลาด
หากพบว่าไม่ถึงเป้าหมาย ≥70% ของนักศึกษาใน CLO ใด ให้พิจารณาทบทวนกิจกรรมการเรียนรู้หรือวิธีประเมินใน CLO นั้น
1. การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ของนักศึกษา (Learning Outcome Review)
1.1 ตรวจสอบผลสัมฤทธิ์ของนักศึกษาเทียบกับผลการเรียนรู้ของรายวิชา (CLO)
1.2 ประเมินว่าสัดส่วนของนักศึกษาที่บรรลุเป้าหมาย ≥70% ในแต่ละ CLO เพียงพอหรือไม่
1.3 วิเคราะห์กิจกรรมหรือวิธีการสอนที่ส่งผลต่อระดับผลสัมฤทธิ์

2. การวิเคราะห์ผลการประเมินรายวิชาและผู้สอน
2.1 พิจารณาผลการประเมินจากนักศึกษาเกี่ยวกับเนื้อหา วิธีการสอน ความเหมาะสมของกิจกรรม และการสนับสนุนการเรียนรู้
2.2 รับฟังข้อเสนอแนะและข้อคิดเห็นเพื่อปรับแนวทางให้เหมาะสมยิ่งขึ้นในภาคการศึกษาถัดไป

3. การประชุมร่วมของคณะผู้สอน / ภาควิชา
3.1 ประชุมสรุปผลการดำเนินการสอนรายวิชา
3.2 ทบทวนความสอดคล้องของกิจกรรมการเรียนรู้และการประเมินผลกับ CLO
3.3 แลกเปลี่ยนแนวทางการจัดกิจกรรมที่ประสบความสำเร็จ

4. การวางแผนปรับปรุงรายวิชา (Action Plan)
4.1 ปรับปรุงหรือเพิ่มเติมกิจกรรมการเรียนรู้ที่เสริมทักษะด้านผู้ประกอบการ เช่น การสัมภาษณ์ลูกค้าจำลอง, การออกแบบต้นแบบจริง (Prototype)
4.2 ปรับสื่อการเรียนรู้ให้ทันสมัยและตอบโจทย์เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลง
4.3 พัฒนาวิธีประเมินผลให้นักศึกษาได้รับ Feedback อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น (ใช้ Rubric อย่างชัดเจน)

5. การติดตามผลการปรับปรุง
5.1 รายงานความคืบหน้าและผลลัพธ์ของการปรับปรุงในรอบถัดไป
5.2 เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์และความพึงพอใจของนักศึกษาในแต่ละปีการศึกษา