ปฏิบัติการเคมีสำหรับวิศวกร

Chemistry Laboratory for Engineers

1. รู้จักอุปกรณ์ที่ใช้ในการปฏิบัติการทางเคมี
2. มีทักษะในการใช้อุปกรณ์และเครื่องมือในการปฏิบัติการทางเคมี
3. มีทักษะในการปฏิบัติการเกี่ยวกับการเตรียมสารละลายและการคำนวณหาความเข้มข้น ปริมาณสารสัมพันธ์
   และทดสอบสมบัติของธาตุเรฟพรีเซนเททีฟ อโลหะ ธาตุแทรนซิชัน ก๊าซ ของแข็ง ของเหลวและสารละลาย
4. มีทักษะในการหาอัตราเร็วของปฏิกิริยาเคมี สมดุลเคมี สมดุลไอออนิกปฏิกิริยาของกรด เบส เกลือ
5. พัฒนาทักษะและจิตพิสัยในการปฏิบัติงานด้านการทดลองที่เป็นระบบ
6. พัฒนาเจตคติที่ดีต่อการแก้ปัญหาโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
1. เพื่อให้นักศึกษามีความเข้าใจเกี่ยวกับหลักการและฝึกทักษะทางเคมีมากขึ้น
2. นักศึกษานำความรู้และทักษะที่ได้ฝึกฝนไปประยุกต์ใช้กับรายวิชาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
3. เพื่อให้เนื้อหามีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น โดยสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงในยุคปัจจุบัน
ปฏิบัติการเกี่ยวกับการชั่ง-ตวงทางวิทยาศาสตร์ ปริมาณสารสัมพันธ์ การเตรียมสารละลายและการคำนวณหาความเข้มข้น สมบัติของก๊าซ โครงสร้างของผลึกสามัญบางชนิด สมบัติของของเหลว ความหนืดของของเหลว สมบัติคอลลิเกทิฟของสารละลาย คอลลอยด์ อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี สมดุลเคมี สมดุลไอออนิก ปฏิกิริยาของกรด เบส เกลือ
จัดเวลาให้คำปรึกษาเป็นรายบุคคล หรือรายกลุ่มตามความต้องการ 1 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ (เฉพาะรายที่ต้องการ) หรือตามความเหมาะสม
- ตระหนักในคุณธรรม จริยธรรม และความซื่อสัตย์สุจริต
- มีวินัย เคารพกฎ ระเบียบ และกติกาต่างๆ ที่ดีงามของสังคม - มีภาวะความเป็นผู้นำและผู้ตาม สามารถทำงานเป็นกลุ่ม

 
- สอดแทรกเรื่องคุณธรรม จริยธรรมระหว่างการสอน
- สังเกต บันทึกพฤติกรรมการเรียน การปฏิบัติการการทดลอง การบันทึกผลและรายงานผลการทดลอง ความตรงต่อเวลาและการแต่งกาย
- มอบหมายงานรายบุคคลและงานกลุ่ม
 
 
 
- ไม่มีการทุจริตในการทดสอบและการคัดลอกรายงานผลการทดลอง
- ประเมินผลจากการสังเกต บันทึกพฤติกรรมการเรียน การปฏิบัติการการทดลอง ความตรงต่อเวลาและการแต่งกาย
- ประเมินผลการนำเสนอรายงานที่มอบหมาย
          รู้จักอุปกรณ์ที่ใช้ในการปฏิบัติการทางเคมี  มีทักษะในการใช้อุปกรณ์ และเครื่องมือในการปฏิบัติการทางเคมี  สามารถเตรียม สารละลายและการคำนวณหาความเข้มข้น สมบัติของแก๊ส โครงสร้างของผลึกสามัญบางชนิด สมบัติของของเหลว ความหนืดของของเหลว สมบัติคอลลิเกทิฟของสารละลาย คอลลอยด์ อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี สมดุลเคมี สมดุลไอออนิก ปฏิกิริยาของกรด เบส เกลือ  และพัฒนาทักษะในการปฏิบัติงานด้านการทดลองที่เป็นระบบโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
- มอบหมายให้ศึกษาปฏิบัติการและทำความเข้าใจล่วงหน้า โดยให้เตรียมสมุดบันทึกการทดลอง
- ก่อนทำปฏิบัติการในแต่ละการทดลองจัดให้มีการทำแบบทดสอบย่อยเพื่อวัดผลความเข้าใจในการเตรียมความพร้อมก่อนทำปฏิบัติการ
- มีการบรรยายหลักการและแนะนำขั้นตอนที่สำคัญในแต่ละการทดลอง รวมทั้งสาธิตให้ผู้เรียนได้มีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้น และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนซักถามก่อนเริ่มทำปฏิบัติการทดลอง ทั้งนี้เพื่อให้ผู้เรียนสามารถทำการทดลองด้วยความมั่นใจ และมีความปลอดภัยในการใช้ห้องปฏิบัติการ
- หลังจากทำการทดลอง ผู้เรียนทำการบันทึกผลการทดลองให้ถูกต้องและสรุปผลการทดลองโดยใช้ความรู้ความเข้าใจในการกระบวนการคิดและวิเคราะห์ได้อย่างเหมาะสม และส่งรายงานผลการทดลองเป็นรายบุคคลให้กับผู้สอน ทั้งนี้ผู้สอนจะสอนให้ผู้เรียนได้ฝึกกระบวนการคิดอย่างมีเหตุมีผลตามหลักวิทยาศาสตร์และแนะนำให้ผู้เรียนศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมเทคนิคและวิธีการต่างๆ ด้วยตัวเองได้จากสื่ออื่นๆ
- ประเมินจากงานที่ได้รับมอบหมาย ได้แก่ สมุดบันทึกผล และรายงานผลการทดลองรายบุคคล
- ประเมินจากผลการทดสอบย่อยในแต่ละปฏิบัติการ และผลสอบปฏิบัติการทดลอง
พัฒนาความสามารถในการคิดให้มีการคิดที่เป็นระบบอย่างถูกต้อง รู้จักการจัดการข้อมูล การสรุปและวิเคราะห์ข้อมูล รวมทั้งการแปรผลให้ถูกต้อง
- แบ่งกลุ่มปฏิบัติการ และระดมสมองในการแก้ไขปัญหาของปฏิบัติการต่างๆ อย่างเป็นระบบ
- ทำการจัดเก็บข้อมูลให้ถูกต้องอย่างเป็นระบบ
- ทำการวิเคราะห์ข้อมูล/คำนวณ (ถ้ามี )
- ทำการสรุปผลการทดลองและเขียนรายงาน
- ฝึกตอบปัญหาในชั้นเรียน และแสดงความคิดเห็นต่อปัญหา พร้อมทั้งค้นคว้าเพิ่มเติม
ประเมินผลจากรายงานผลการทดลอง และการตอบปัญหาในชั้นเรียน
- พัฒนาทักษะในการสร้างสัมพันธภาพระหว่างผู้เรียนกับผู้เรียน และผู้เรียนกับผู้สอน
- พัฒนาความเป็นผู้นำและผู้ตามในการทำงานกลุ่ม
- พัฒนาการเรียนรู้ด้วยตนเองและมีความรับผิดชอบในงานที่มอบหมายให้ครบถ้วนตามกำหนดเวลา
   - จัดกิจกรรมกลุ่มในการทำบทปฏิบัติการ
   - มอบหมายงานกลุ่ม และรายบุคคล
   - การนำเสนอรายงานและอภิปรายกลุ่ม
- ประเมินจากพฤติกรรมการทำงานเป็นกลุ่ม โดยสังเกตความรับผิดชอบและการตรงต่อเวลา
- ทักษะการคิดคำนวณ เชิงตัวเลข/จัดเก็บข้อมูลการทดลองอย่างเป็นระบบ
- พัฒนาทักษะในการสื่อสารทั้งการพูด การฟัง การแปล การเขียน โดยการทำรายงาน และนำเสนอในชั้นเรียนใช้รูปแบบ เครื่องมือ และเทคโนโลยีที่เหมาะสม
- พัฒนาทักษะในการสืบค้นข้อมูลทางอินเตอร์เน็ต
- มีการอธิบายวิธีการปฏิบัติการทดลอง และ/หรือ การคำนวณที่สอดคล้องกับทฤษฎี
- มีการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์และเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการสืบค้น
- การนำเสนอโดยใช้รูปแบบ เครื่องมือ และเทคโนโลยีที่เหมาะสม
- ประเมินจากเทคนิคการนำเสนอ โดยใช้เทคโนโลยี สารสนเทศ หรือคณิตศาสตร์และสถิติ
- ประเมินจากความสามารถในการอธิบาย การอภิปรายกรณีศึกษาต่างๆ ที่มีการนำเสนอต่อชั้นเรียน
-
-
-
แผนที่แสดงการกระจายความรับผิดชอบมาตรฐานผลการเรียนรู้จากหลักสู่รายวิชา (Curriculum Mapping)
กลุ่มวิชา 1. คุณธรรม จริยธรรม 2. ด้านความรู้ 3. ทักษะทางปัญญา 4. ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ 5. ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
ลำดับ รหัสวิชา ชื่อวิชา - สอดแทรกเรื่องคุณธรรม จริยธรรมระหว่างการสอน - สังเกต บันทึกพฤติกรรมการเรียน การปฏิบัติการการทดลอง การบันทึกผลและรายงานผลการ ทดลอง ความตรงต่อเวลาและการแต่งกาย - มอบหมายให้ศึกษาปฏิบัติการและทำความเข้าใจล่วงหน้า โดยให้เตรียมสมุดบันทึกการทดลอง - ก่อนทำปฏิบัติการในแต่ละการทดลองจัดให้มีการทำแบบทดสอบย่อยเพื่อวัดผลความเข้าใจในการ เตรียมความพร้อมก่อนทำปฏิบัติการ - มีการบรรยายหลักการและแนะนำขั้นตอนที่สำคัญในแต่ละการทดลอง รวมทั้งสาธิตให้ผู้เรียน ได้มีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้น และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนซักถามก่อนเริ่มทำปฏิบัติการทดลอง ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ เรียนสามารถทำการทดลองด้วยความมั่นใจ และมีความปลอดภัยในการใช้ห้องปฏิบัติการ - หลังจากทำการทดลอง ผู้เรียนทำการบันทึกผลการทดลองให้ถูกต้องและสรุปผลการทดลองโดยใช้ความรู้ความเข้าใจในการกระบวนการคิดและวิเคราะห์ได้อย่างเหมาะสม และส่งรายงานผลการทดลองเป็นรายบุคคลให้กับผู้สอน ทั้งนี้ผู้สอนจะสอนให้ผู้เรียนได้ฝึกกระบวนการคิดอย่างมีเหตุมีผลตามหลักวิทยาศาสตร์และแนะนำให้ผู้เรียนศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมเทคนิคและวิธีการต่างๆ ด้วยตัวเองได้จากสื่ออื่นๆ - แบ่งกลุ่มปฏิบัติการ และระดมสมองในการแก้ไขปัญหาของปฏิบัติการต่างๆ อย่างเป็นระบบ - ทำการจัดเก็บข้อมูลให้ถูกต้องอย่างเป็นระบบ - ทำการวิเคราะห์ข้อมูล/คำนวณ (ถ้ามี ) - ทำการสรุปผลการทดลองและเขียนรายงาน - ฝึกตอบปัญหาในชั้นเรียน และแสดงความคิดเห็นต่อปัญหาพร้อมทั้งค้นคว้าเพิ่มเติม - จัดกิจกรรมกลุ่มในการทำบทปฏิบัติการ - มอบหมายงานกลุ่ม และรายบุคคล - การนำเสนอรายงานและอภิปรายกลุ่ม - มีการอธิบายวิธีการปฏิบัติการทดลอง และ/หรือ การคำนวณที่สอดคล้องกับทฤษฎี - มีการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์และเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการสืบค้น - การนำเสนอโดยใช้รูปแบบ เครื่องมือ และเทคโนโลยีที่เหมาะสม
1 FUNSC202 ปฏิบัติการเคมีสำหรับวิศวกร
กิจกรรมที่ ผลการเรียนรู้ * วิธีการประเมินผลนักศึกษา สัปดาห์ที่ประเมิน สัดส่วนของการประเมินผล
1 รู้จักอุปกรณ์ที่ใช้ในการปฏิบัติการทางเคมี มีทักษะในการใช้อุปกรณ์ และเครื่องมือในการปฏิบัติการทางเคมี สามารถเตรียม สารละลายและการคำนวณหาความเข้มข้น สมบัติของก๊าซ โครงสร้างของผลึกสามัญบางชนิด สมบัติของของเหลว ความหนืดของของเหลว สมบัติคอลลิเกทิฟของสารละลาย คอลลอยด์ อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี สมดุลเคมี สมดุลไอออนิก ปฏิกิริยาของกรด เบส เกลือ และพัฒนาทักษะในการปฏิบัติงานด้านการทดลองที่เป็นระบบโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. ตรวจแบบทดสอบย่อยของแต่ละปฏิบัติการทดลอง 2. ตรวจสมุดบันทึกก่อนทำปฏิบัติการ 3. ตรวจรายงานผลการทดลอง 4. ตรวจแบบทดสอบทักษะปฏิบัติการทดลองทุกปฏิบัติการ 5. สังเกตพฤติกรรมการทำงานร่วมกับเพื่อนในกลุ่ม และความรับผิดชอบ 1. แบบทดสอบย่อยของแต่ละปฏิบัติการทดลอง ประเมินทุกสัปดาห์ที่มีการเรียนการสอนปฏิบัติการ 2. สมุดบันทึกก่อนทำปฏิบัติการ ประเมินทุกสัปดาห์ที่มีการเรียนการสอนปฏิบัติการ 3. รายงานผลการทดลอง ประเมินทุกสัปดาห์ที่มีการเรียนการสอนปฏิบัติการ 4. แบบทดสอบทักษะ 1. คะแนนแบบทดสอบย่อยของแต่ละปฏิบัติการทดลอง คิดเป็น 5 % 2 คะแนนสมุดบันทึกก่อนทำปฏิบัติการ คิดเป็น 10 % 3. คะแนนรายงานผลการทดลอง
1) คู่มือปฏิบัติการเคมี 203167 สำหรับนักศึกษาวิศวกรรมศาสตร์, ศูนย์บริการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2552
2) คู่มือปฏิบัติการ 13-020-122 ปฏิบัติการเคมีสำหรับวิศวกร, พิมพ์ครั้งที่ 1, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล, 2545
3) คู่มือปฏิบัติการเคมีทั่วไปเล่ม 1, โครงการตำราและเอกสารประกอบการเรียน, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2541
4) คู่มือปฏิบัติการเคมีทั่วไปเล่ม 2, โครงการตำราและเอกสารประกอบการเรียน, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2541
5) คู่มือปฏิบัติการเคมีพื้นฐาน, โครงการตำราและเอกสารประกอบการเรียน, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2541
6) สุธีรัตน์ ดำรงรัตน์, คู่มือปฏิบัติการวิชาเคมีประยุกต์, แผนกวิชาวิทยาศาสตร์ วิทยาเขตเทคนิค ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, นครราชสีมา, 2527
7) ทะยานรุ่ง เหลือสินทรัพย์, ปฏิบัติการเคมี 1, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง, พิมพ์ครั้งที่ 5, หน้า 64-74
8) คู่มือปฏิบัติการเคมี, ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 2555
9) คู่มือปฏิบัติการทดลอง วิชาปฏิบัติการเคมีสำหรับวิศวกร (FUNSC202) สาขาเคมี คณะวิทยาศาสตร์และ
    เทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ตาก ฉบับปรับปรุง, 2564
1) ตารางธาตุ
2) แบบจำลองโครงสร้างผลึกของของแข็ง
การออกแบบทดลองและการคิดวิเคราะห์ผลตามหลักทางวิทยาศาสตร์ในเวปไซต์ต่างๆ ที่สามารถศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง
การประเมินประสิทธิผลรายวิชานี้ ที่จัดทำโดยนักศึกษา ได้จัดกิจกรรมในการนำแนวคิดและความเห็นจากนักศึกษาได้ดังนี้
1.1 การสนทนากลุ่มระหว่างผู้สอนและผู้เรียน
1.2 แบบประเมินผู้สอน และแบบประเมินรายวิชา
ในการเก็บข้อมูลเพื่อประเมินการสอน ได้มีกลยุทธ์ ดังนี้
2.1 การประชุมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นของผู้ร่วมสอน
2.2 ผลการเรียนของนักศึกษา
2.3 การทวนสอบผลประเมินการเรียนรู้
หลังจากผลการประเมินการสอนในข้อ 2 มีการปรับปรุงการสอน โดยการจัดประชุมเพื่อปรับปรุงการจัดการเรียนการสอนหรือทำการวิจัย
ในระหว่างกระบวนการเรียนการสอนมีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์ในรายหัวข้อ ตามที่คาดหวังจากการเรียนรู้ในวิชา เช่น การสอบถามนักศึกษา การตรวจผลงานของนักศึกษา หรือผลการทดสอบย่อย และหลังการออกผลการเรียนรายวิชา มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์โดยรวม
จากผลการประเมิน และทวนสอบผลสัมฤทธิ์ประสิทธิผลรายวิชา ได้มีการวางแผนการปรับปรุงการสอนและรายละเอียดวิชาเพื่อให้เกิดคุณภาพมากขึ้น ดังนี้
5.1 ปรับปรุงรายวิชาทุก 1 ปี หรือตามข้อเสนอแนะและผลการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธิ์ตามข้อ 4
5.2 ปรับเปลี่ยนเทคนิคการสอนให้มีความทันสมัยและมีความหลายหลาย เพื่อกระตุ้นให้นักศึกษามีความสนใจและตั้งใจเรียนรู้ในเนื้อหารายวิชามากขึ้น
     เช่น การสอนโดยใช้ภาษาอังกฤษ หรือการใช้ศัพท์เทคนิคต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง