วิทยาศาสตร์และวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น

Introduction to Environmental Science and Engineering

1.1 เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้และความเข้าใจในวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น โดยเน้นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสภาพสิ่งแวดล้อมและองค์ประกอบของระบบนิเวศทั้งสิ่งที่มีชีวิตและสิ่งที่ไม่มีชีวิต
1.2 เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้และความเข้าใจในระบบนิเวศในดิน น้ำและอากาศ รวมถึงสาเหตุผลกระทบ วิธีแก้ไขและการป้องกันการเกิดมลพิษทางดิน น้ำและอากาศ
1.3 เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้และความเข้าใจในความแตกต่างของพลังงานที่อยู่ในรูปแบบต่างๆ รวมถึงการถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศจากผู้ผลิตอาหารไปสู่ผู้บริโภคลำดับต่างๆ
1.4 เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้และความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับเสียงและแสง รวมถึงมลภาวะทางเสียงและมลภาวะทางแสง
1.5 เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้และความเข้าใจในนวัตกรรมและเทคโนโลยีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น ได้แก่ การผลิตน้ำประปา การบำบัดน้ำเสียและกากตะกอน รวมถึงการจัดการขยะชุมชนและของเสียอันตราย
เพื่อพัฒนาเนื้อหาวิชาให้เหมาะสม ตรงจุดประสงค์และครอบคลุมรายละเอียดทุกเรื่องที่เป็นสาระสำคัญของเนื้อหารายวิชา สามารถเป็นพื้นฐานการเรียนในวิชาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ควรมีการเปลี่ยนแปลงตัวอย่างอ้างอิง ให้สอดคล้องกับแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงทางสิ่งแวดล้อมและด้านเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องที่ได้มีความก้าวหน้าไปตามยุคสมัย รวมทั้งเพื่อให้นักศึกษามีความรู้พื้นฐานและสามารถความรู้ไปใช้ในการศึกษาทางด้านวิทยาศาสตร์และวิศกวรรมสิ่งแวดล้อมขั้นสูงต่อไป และเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์จากกรณีศึกษาที่แตกต่างกันและส่งเสริมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
ศึกษาเกี่ยวกับลักษณะสภาพสิ่งแวดล้อม และระบบนิเวศที่ประกอบด้วยดิน น้ำ อากาศและพลังงาน แหล่งกำเนิดของมลพิษ ผลกระทบของมลพิษต่อสิ่งมีชีวิตและสภาพแวดล้อมที่มีต่อมนุษย์ รวมทั้งวิธีการแก้ไขและป้องกันการเกิดมลพิษ
อาจารย์จัดเวลาให้คำปรึกษาและแนะนำทางวิชาการให้แก่นักศึกษาเป็นรายบุคคลหรือรายกลุ่มตามความต้องการ 1 ชั่วโมง/สัปดาห์ (ในเฉพาะรายที่ต้องการ) โดยนักศึกษาสามารถติดต่อได้ทาง e-mail address ที่ rungnapha@rmutl.ac.th
1) มีวินัย ตรงต่อเวลา รับผิดชอบต่อตนเองและสังคม เคารพกฎระเบียบและข้อบังคับต่างๆ ขององค์กรและสังคม
1) ในชั่วโมงแรกของการเรียนการสอน ทำการชี้แจงให้นักศึกษาทราบถึงข้อตกลงและบทลงโทษ ในการเข้าเรียนตรงต่อเวลา การส่งงานภายในเวลาที่กำหนด และการใช้เครื่องมือสื่อสารระหว่างการเรียนการสอน
2) ให้นักศึกษาทำงานที่มอบหมายด้วยตัวเองและส่งภายในเวลาที่กำหนด โดยค้นคว้าจากแหล่งข้อมูลต่างๆ และมีการอ้างอิงแหล่งที่มาโดยไม่มีการคัดลอกหรือแอบอ้างผลงานผู้อื่นมาเป็นของตนเอง
1) ประเมินจากการตรงเวลาของนักศึกษาในการเข้าชั้นเรียน การส่งงานตามกำหนดระยะเวลาที่มอบหมายและการร่วมกิจกรรม 2) ประเมินจากการมีวินัยและพร้อมเพรียงของนักศึกษาในการเข้าร่วมกิจกรรมเสริมของหลักสูตร 3) ปริมาณการกระทำทุจริตในการสอบ 4) ประเมินจากความรับผิดชอบในหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย 5) ประเมินจากคุณภาพของงานที่ได้รับมอบหมาย ที่สะท้อนถึงความตั้งใจ และความรับผิดชอบของนักศึกษา
1) มีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับหลักการที่สำคัญ ทั้งในเชิงทฤษฎีและปฏิบัติตามเนื้อหาของสาขาวิชาเฉพาะด้านทางวิศวกรรม
2) สามารถใช้ความรู้และทักษะในสาขาวิชาของตน ในการประยุกต์แก้ไขปัญหาในงานจริงได้
1) ใช้การสอนหลายรูปแบบโดยเน้นเนื้อหาสาระที่ครอบคลุม เพื่อให้เกิดองค์ความรู้ ทั้งการบรรยายแบบ Active learning เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญและเปิดโอกาสให้ซักถาม
2) ฝึกการแก้ปัญหาและการวิเคราะห์จากแบบฝึกหัดกรณีศึกษา ตามเนื้อหาที่กำหนดในบทเรียนและแลกเปลี่ยนความรู้กับเพื่อนในกลุ่ม
3) ใช้กิจกรรมการลงมือปฏิบัติแบบร่วมมือประกอบการสอนโดยบูรณาการการเรียนการสอนกับการแก้ไขปัญหาในการทำงานจริงได้ (Work-integrated learning) พร้อมให้นักศึกษาทำรายงานประกอบเป็นกลุ่มและนำเสนอผลงาน 
1) การสอบกลางภาคเรียนและสอบปลายภาคเรียน
1) สามารถสืบค้นข้อมูลและแสวงหาความรู้เพิ่มเติมได้ด้วยตนเอง เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต และทันต่อการเปลี่ยนแปลงทางองค์ความรู้และเทคโนโลยีใหม่ๆ
1) ให้นักศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเองจากสื่อประกอบการสอน เช่น แผ่นใส PowerPoint และความรู้ที่เผยแพร่บนอินเตอร์เน็ต เพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับองค์ความรู้และเทคโนโลยีใหม่ๆ
2) วิเคราะห์กรณีศึกษาการประยุกต์ใช้วิทยาศาสตร์และวิศวกรรมสิ่งแวดล้อม
3) ให้นักศึกษาระดมสมอง แสดงความคิดเห็นและอภิปรายทั้งเป็นรายบุคลคลและเป็นกลุ่มย่อย
1) ประเมินตามสภาพจริงจากผลงานและการปฏิบัติของนักศึกษา เช่น ประเมินจากการนำเสนอรายงานในชั้นเรียน และประเมินจากการอภิปรายและตอบคำถาม
1) รู้จักบทบาท หน้าที่ และมีความรับผิดชอบในการทำงานตามที่มอบหมาย ทั้งงานบุคคลและงานกลุ่ม สามารถปรับตัวและทำงานร่วมกับผู้อื่นทั้งในฐานะผู้นำและผู้ตามได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถวางตัวได้อย่างเหมาะสมกับความรับผิดชอบ
1) มอบหมายการทำงานกลุ่มในการวิเคราะห์กรณีศึกษา โดยให้หมุนเวียนการเป็นผู้นำและเป็นสมาชิกกลุ่ม
2) การนำเสนอรายงาน
1) ประเมินจากพฤติกรรมและการแสดงออกของนักศึกษาในการนำเสนอรายงานกลุ่มในชั้นเรียนและสังเกตจากพฤติกรรมที่แสดงออกใน การร่วมกิจกรรมต่างๆ และความครบถ้วนชัดเจนตรงประเด็นของข้อมูล
1) มีทักษะในการใช้คอมพิวเตอร์ สำหรับการทำงานที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีพได้เป็นอย่างดี
1) มอบหมายงานให้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง จากเว็บไซต์สื่อการสอน E-Learning ที่เกี่ยวข้องและทำรายงานโดยเน้นการนำข้อมูลสารสนเทศหรือทางสถิติจากแหล่งที่มาที่น่าเชื่อถือ
2) นำเสนอผลงานโดยรูปแบบและเทคโนโลยีที่เหมาะสม
1) ประเมินจากเทคนิคการนำเสนอโดยใช้ทฤษฎีการเลือกใช้เครื่องมือทางเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือคณิตศาสตร์ หรือสถิติที่เกี่ยวข้อง
2) ประเมินจากความสามารถในการอธิบายถึงข้อจำกัด เหตุผลในการเลือกใช้เครื่องมือต่างๆ รวมถึงการอภิปรายกรณีศึกษาต่างๆ และการนำเสนอต่อชั้นเรียน
1) มีทักษะในการปฏิบัติ งานกลุ่ม มีการแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ และมีความร่วมมือกันเป็นอย่างดี
1) สร้างทักษะในการปฏิบัติงาน
1) ประเมินจากพฤติกรรมการปฏิบัติงาน
แผนที่แสดงการกระจายความรับผิดชอบมาตรฐานผลการเรียนรู้จากหลักสู่รายวิชา (Curriculum Mapping)
กลุ่มวิชา 1. คุณธรรม จริยธรรม 2. ด้านความรู้ 3. ทักษะทางปัญญา 4. ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ 5. ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 6. ทักษะพิสัย
ลำดับ รหัสวิชา ชื่อวิชา มีวินัย ตรงต่อเวลา รับผิดชอบต่อตนเองและสังคม เคารพกฎระเบียบและข้อบังคับต่างๆ ขององค์กรและสังคม 1) มีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับหลักการที่สำคัญ ทั้งในเชิงทฤษฎีและปฏิบัติตามเนื้อหาของสาขาวิชาเฉพาะด้านทางวิศวกรรม 2) สามารถใช้ความรู้และทักษะในสาขาวิชาของตน ในการประยุกต์แก้ไขปัญหาในงานจริงได้ สามารถสืบค้นข้อมูลและแสวงหาความรู้เพิ่มเติมได้ด้วยตนเอง เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต และทันต่อการเปลี่ยนแปลงทางองค์ความรู้และเทคโนโลยีใหม่ๆ รู้จักบทบาท หน้าที่ และมีความรับผิดชอบในการทำงานตามที่มอบหมาย ทั้งงานบุคคลและงานกลุ่ม สามารถปรับตัวและทำงานร่วมกับผู้อื่นทั้งในฐานะผู้นำและผู้ตามได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถวางตัวได้อย่างเหมาะสมกับความรับผิดชอบ มีทักษะในการใช้คอมพิวเตอร์ สำหรับการทำงานที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีพได้เป็นอย่างดี มีทักษะในการปฏิบัติ งานกลุ่ม มีการแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ และมีความร่วมมือกันเป็นอย่างดี
1 ENGEV104 วิทยาศาสตร์และวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น
กิจกรรมที่ ผลการเรียนรู้ * วิธีการประเมินผลนักศึกษา สัปดาห์ที่ประเมิน สัดส่วนของการประเมินผล
1 ด้านความรู้ คะแนนจากการสอบกลางภาคเรียน คะแนนจากการสอบปลายภาคเรียน สัปดาห์ที่ 8 สัปดาห์ที่ 17 ร้อยละ 35 ร้อยละ 35
2 คุณธรรม จริยธรรม 1) ประเมินจากการตรงเวลาของนักศึกษาในการเข้าชั้นเรียน การส่งงานตามกำหนดระยะเวลาที่มอบหมายและการร่วมกิจกรรม 2) ประเมินจากการมีวินัยและพร้อมเพรียงของนักศึกษาในการเข้าร่วมกิจกรรมเสริมของหลักสูตร 3) ปริมาณการกระทำทุจริตในการสอบ 4) ประเมินจากความรับผิดชอบในหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย 5) ประเมินจากคุณภาพของงานที่ได้รับมอบหมาย ที่สะท้อนถึงความตั้งใจ และความรับผิดชอบของนักศึกษา สัปดาห์ที่ 1-17 ร้อยละ 10
3 1) ทักษะทางปัญญา 2) ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ 3) ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 4) ทักษะพิสัย 1) ประเมินตามสภาพจริงจากผลงานและการปฏิบัติของนักศึกษา 2) ประเมินจากพฤติกรรมและการแสดงออกในการนำเสนอรายงานกลุ่มในชั้นเรียนและสังเกตจากพฤติกรรมที่แสดงออกในการร่วมกิจกรรมต่างๆ และความครบถ้วนชัดเจนตรงประเด็นของข้อมูล 3) ประเมินจากเทคนิคการนำเสนอโดยใช้ทฤษฎีการเลือกใช้เครื่องมือทางเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือคณิตศาสตร์หรือสถิติที่เกี่ยวข้อง 4) ประเมินจากความสามารถในการอธิบายถึงข้อจำกัด เหตุผลในการเลือกใช้เครื่องมือต่างๆ รวมถึงการอภิปรายกรณีศึกษาต่างๆ และการนำเสนอต่อชั้นเรียน 5) ประเมินพฤติกรรมการปฏิบัติงาน สัปดาห์ที่ 1-17 ร้อยละ 20
1. Davis, M. L. and Masten, S. J. Principles of Environmental Engineering and Science. McGraw-Hill, USA , 2004.
2. Metcalf and Eddy. Wastewater Engineering: Treatment, Disposal, and Reuse. International Edition Fourth ed. New York: McGraw-Hill Professional Inc, 2004.
3. สุรพงษ์ วัฒนะจีระ. เอกสารประกอบการสอนรายวิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น. จังหวัดเชียงใหม่: ภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2542.
1. เวปไซต์ http://www.mnre.go.th/ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
2. เวปไซต์ https://energy.go.th/ กระทรวงพลังงาน
3. เวปไซต์ http://www.pcd.go.th/ กรมควบคุมมลพิษ
4. เวปไซต์ http://www.deqp.go.th/ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม
5. เวปไซต์ http://www.dwr.go.th/ กรมทรัพยากรน้ำ
6. เวปไซต์ https://www.mwa.co.th/ การประปานครหลวง
7. เวปไซต์ https://www.pwa.co.th/ การประปาส่วนภูมิภาค
ทรัพยากรอื่นๆ
1. อุปกรณ์ใช้เพื่อการบรรยาย ได้แก่ คอมพิวเตอร์ เครื่องโปรเจกเตอร์ จอโปรเจกเตอร์ ไมโครโฟนและลำโพง
2. อุปกรณ์ที่ใช้ระหว่างกิจกรรมการเรียน ได้แก่ กระดานไวท์บอร์ด ปากกาเขียนไวท์บอร์ดและแปรงลบกระดานไวท์บอร์ด
การประเมินประสิทธิผลรายวิชานี้ ที่จัดทำโดยนักศึกษา ได้จัดกิจกรรมในการนำแนวคิดและความเห็นจากนักศึกษาได้ดังนี้
1.1 การสนทนาและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในกลุ่มระหว่างผู้สอนและนักศึกษาเป็นรายบุคคลและกลุ่ม
1.2 นักศึกษากรอกแบบสอบถาม เพื่อประเมินผู้สอนและประเมินรายวิชา
1.3 ข้อแนะนำผ่านการให้คำปรึกษานอกชั้นเรียน
ในการเก็บข้อมูลเพื่อประเมินการสอน ได้มีกลยุทธ์ดังนี้
2.1 จากการสังเกตการณ์พฤติกรรมการเรียนของผู้เรียนระหว่างการทำกิจกรรมต่างๆ ในชั้นเรียนและจากงานที่รับมอบหมาย รวมทั้งความคิดเห็นของผู้เรียน
2.2 ผลการเรียนและการทำงานของนักศึกษา ทั้งกลางภาคและปลายภาค
2.3 การทวนสอบผลประเมินการเรียนรู้
หลังจากผลการประเมินการสอนในข้อ 2 จึงมีการปรับปรุงการสอน โดยการจัดกิจกรรมในการระดมสมองและหาข้อมูลเพิ่มเติมในการปรับปรุงการสอนดังนี้
3.1 ปรับปรุงเนื้อหา รูปแบบการเรียนรู้ และจัดหากิจกรรมให้มีความเหมาะสมกับผู้เรียน
3.2 การสนับสนุนการวิจัยในและนอกชั้นเรียน
3.3 ใช้เทคนิคการเรียนการสอนที่ง่าย และสรุปผลการเรียนรู้ร่วมกันจากกิจกรรมกลุ่มและงานที่ได้รับมอบหมาย เพื่อให้เกิดการฝึกปฏิบัติทั้งในและนอกชั้นเรียน
ในระหว่างกระบวนการสอนรายวิชา มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์ในรายหัวข้อ ตามที่คาดหวังจากการเรียนรู้ในวิชา ได้จากการสอบถามนักศึกษาหรือการสุ่มตรวจผลงานของนักศึกษา รวมถึงพิจารณาจากผลการทดสอบย่อยและหลังการออกผลการเรียนรายวิชา มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์โดยรวมในวิชาได้ดังนี้
4.1 การทวนสอบจากคะแนนข้อสอบ โดยการสังเกต สัมภาษณ์ สอบถาม และตรวจสอบผลการประเมินการเรียนรู้ของนักศึกษาหรืองานที่ได้รับมอบหมาย
4.2 การทวนสอบโดยคณะกรรมการทวนสอบ
4.3 ติดตามตรวจสอบความก้าวหน้าในการทำงานของนักศึกษาเป็นรายบุคคลและรายกลุ่ม
จากผลการประเมิน และทวนสอบผลสัมฤทธิ์ประสิทธิผลรายวิชา ได้มีการวางแผนการปรับปรุงการสอนและรายละเอียดวิชา เพื่อให้เกิดคุณภาพมากขึ้นดังนี้
5.1 ทบทวนเนื้อหาของบทเรียนให้มีความเหมาะสมกับผู้เรียน
5.2 ปรับปรุงเนื้อหาและรูปแบบกิจกรรมทุกปี เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้เรียนและให้ทันกับยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป
5.3 ปรับปรุงรายวิชาให้สอดคล้องกับสภาวิศวกรในการสอบใบประกอบวิชาชีพวิศวกรสิ่งแวดล้อม